Grensoverschrijdend gedrag is ongewenst gedrag waar jij je niet goed over voelt en waar jij geen toestemming voor hebt gegeven. Bij grensoverschrijdend gedrag brengt iemand je schade toe op fysiek, mentaal of emotioneel vlak. Zelfs als de ander dat niet zo bedoelt!

Voorbeelden zijn:

• Schelden.
• Pesten op het werk.
• Discrimineren.
• Machtsmisbruik (vanuit leidinggevende rollen).
• Stalken.
• Dreigen.
• Intimideren.
• Manipuleren.
• Seksuele intimidatie.
• Seksueel misbruik.

Twijfel je of iets grensoverschrijdend gedrag is. Stel jezelf dan de volgende vragen:

• Is er sprake van wederzijdse toestemming?
• Is er sprake van vrije wil?
• Is er sprake van gelijkwaardigheid (en heeft de één niet meer macht dan de ander)?
• Is het gedrag passend bij de leeftijd of het niveau?
• Is het gedrag passend bij de situatie?
• Is er sprake van voldoende zelfrespect bij de mensen die hierbij betrokken zijn?
• Kun je één of meerdere vragen met ‘nee’ beantwoorden, dan is hier sprake van grensoverschrijdend gedrag.

• Maak iemand (of een groepje mensen) verantwoordelijk voor dit thema.
• Heb het er regelmatig over, bijvoorbeeld tijdens het vrijwilligersoverleg, een teammeeting, een bestuursvergadering etc.
• Houd je communicatie positief, richt je op gewenst gedrag.
• Maak van het thema veiligheid een vast item in je nieuwsbrief. Doe dit door tekst en plaatjes te laten zien.
• Bespreek gewenst gedrag bij start van nieuwe leden of vrijwilligers.

Je kunt het nooit uitsluiten, maar je kan er wel alles aan doen om het zo goed mogelijk proberen te voorkomen. NOV heeft een checklist gemaakt om de risicofactoren binnen jouw organisatie goed in kaart te kunnen brengen. Vul deze met een aantal mensen in verschillende posities binnen je organisatie in. Daarna weet je waar nog aan gewerkt moet worden.

Heb jij één centraal aanspreekpunt voor grensoverschrijdend gedrag? VCP staat voor vertrouwenscontactpersoon. Dit is iemand waar mensen terecht kunnen als ze vragen hebben. Of als ze zich zorgen maken over grensoverschrijdend gedrag. Zo laat je als organisatie zien dat je sociale veiligheid belangrijk vindt.

Als vertrouwenscontactpersoon ben jij het eerste aanspreekpunt voor meldingen over grensoverschrijdend gedrag én werk je aan preventie van grensoverschrijdend gedrag bij jouw organisatie. Maar hoe vul je precies deze vrijwilligersfunctie in? Wat wordt er van je verwacht, hoe voer je een goed gesprek en naar wie verwijs je door? Door het volgen van deze training kom je goed beslagen ten ijs, zodat je anderen goed kunt helpen!

Team Vrijwillig organiseert regelmatig trainingen en opfriscursussen voor vertrouwenscontactpersonen door ervaren trainers van het NOV .

Je krijgt als bestuurder (rechtstreeks of via de vertrouwenscontactpersoon) een melding van grensoverschrijdend gedrag. Hoe reageer je en welke stappen kun je nemen?

Ontvang je een melding van grensoverschrijdend gedrag? Dan is het belangrijk om de zaak rustig en neutraal te bekijken.
Zorg in ieder geval dat het slachtoffer veilig is en vraag of het slachtoffer behoefte heeft aan hulp.
Lijkt er sprake te zijn van strafbare feiten? Dan bel je de politie. Zo wordt de zaak geregistreerd en verklein je de kans dat de pleger ergens anders hetzelfde doet.
Spreek duidelijk af, hoe het vervolg van de melding is. Welke stappen worden er gezet. Hoe wordt het slachtoffer op de hoogte gehouden.
Hierna ga je op zoek naar verdere informatie om de melding op de juiste manier af te handelen.